İthalat / İhracat Süreci: Adım Adım Rehber

Aralık 14, 20250

Dış ticaret, dışarıdan bakıldığında sadece “ürün alıp satmak” gibi görünse de, arka planda mevzuat, lojistik, bankacılık ve gümrük süreçlerinin senkronize işlemesi gereken karmaşık bir operasyondur. Başarılı bir dış ticaret operasyonu, doğru planlama ile başlar.

İster hammadde ithal edin, ister yerli üretim ürünlerinizi dünyaya açın; işte adım adım dış ticaret yol haritası.

BÖLÜM 1: Adım Adım İthalat Süreci (Mal Getirme)

İthalat, sadece ürünü beğenip sipariş etmek değildir. Mal henüz yola çıkmadan başlayan ve deponuza girene kadar devam eden 5 kritik aşamadan oluşur.

1. Ön Hazırlık ve GTİP Tespiti

Her şeyden önce getirmek istediğiniz ürünün Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) belirlenmelidir. Bu kod, ürünün kimliğidir.

  • Neden Önemli? Vergi oranları, yasaklar, izinler (TSE, Tarım vb.) bu koda göre belli olur.

  • İpucu: Sipariş vermeden önce gümrük müşavirinizle GTİP çalışması yapın.

2. Maliyet Analizi

Ürünün fabrika fiyatı ucuz olabilir, peki ya astarı yüzünden pahalıya gelirse?

  • Gümrük Vergisi, KDV, İlave Gümrük Vergisi (İGV) hesaplanır.

  • Nakliye (Navlun) ve Sigorta bedelleri eklenir.

  • Antrepo ve müşavirlik giderleri öngörülür.

  • Sonuç: Malın size kaça mal olacağını “toplam maliyet” olarak sipariş öncesi görmelisiniz.

3. Sipariş ve Lojistik

Maliyet uygunsa, tedarikçi ile anlaşma yapılır. Burada “Teslim Şekli” (Incoterms) çok önemlidir.

  • EXW (Fabrika Teslim): Nakliye ve sigorta size aittir.

  • CIF (Masraflar Satıcıya Ait): Nakliye ve sigorta satıcıya aittir (Ancak risk devri farklıdır).

  • Ürün yüklenir ve Türkiye gümrüğüne doğru yola çıkar.

4. Gümrükleme İşlemleri

Ürün Türkiye gümrüğüne geldiğinde “Özet Beyan” verilir ve süreç başlar.

  • Gerekli evraklar (Fatura, Çeki Listesi, Konşimento, Dolaşım Belgeleri) gümrük müşavirine iletilir.

  • Gümrük Beyannamesi tescil edilir.

  • Vergiler ödenir.

  • Eşya, atandığı hatta (Sarı/Kırmızı) göre kontrol edilir veya muayene edilir.

5. Teslimat (Malın Çekilmesi)

Tüm vergiler ödendiğinde ve kontroller bittiğinde eşya “Serbest Dolaşıma Girmiş” olur. Nakliye aracı antrepodan malı alır ve deponuza getirir.

BÖLÜM 2: Adım Adım İhracat Süreci (Mal Gönderme)

İhracat, ithalata göre vergi avantajları olan ve devlet tarafından teşvik edilen bir süreçtir. Ancak dokümantasyon hatası, müşterinizle aranızı bozabilir.

1. Müşteri Bulma ve Proforma Fatura

Yurt dışındaki alıcı ile anlaştıktan sonra, satışın şartlarını içeren bir Proforma Fatura (Teklif Faturası) hazırlanır. Ürünün ne olduğu, fiyatı, ödeme şekli ve teslim şekli burada netleşir.

2. Üretim ve Paketleme

İhracatta paketleme hayati önem taşır. Ürünler uzun yola, nem ve sarsıntıya dayanıklı olmalıdır. Ayrıca her kolinin üzerinde ne olduğunu gösteren etiketleme yapılmalıdır.

3. Üyelik ve Evrak Hazırlığı

  • İhracat yapabilmek için firmanızın ilgili İhracatçı Birliği’ne üye olması şarttır.

  • E-Fatura: İhracat faturası e-fatura olarak kesilir.

  • Packing List (Çeki Listesi): Hangi kutuda ne var?

  • Dolaşım Belgeleri: ATR, EUR.1 veya Menşe Şehadetnmesi (Alıcının vergi ödememesi veya az ödemesi için gereklidir).

4. Gümrük Beyanı ve Lojistik

Hazırlanan evraklar gümrük müşavirine gönderilir.

  • Gümrük Beyannamesi açılır.

  • Ürünler araca (TIR, Gemi, Uçak) yüklenir.

  • Araç gümrüğe gider, gümrük memuru kontrolleri yapar ve aracı mühürler.

5. Yurt Dışı Ediş (VEDOP)

Araç sınır kapısından çıktığında “İntaç” (İhracatın tamamlanması) gerçekleşmiş olur. Bu tarihten sonra KDV iadesi hak ediş süreçlerinizi başlatabilirsiniz.

Başarının Anahtarı: Doğru İş Ortakları

Dış ticaret tek kişilik bir oyun değildir. Sürecin sorunsuz işlemesi için üçlü bir saç ayağına ihtiyacınız vardır:

  1. Güvenilir Tedarikçi/Müşteri: Malın kalitesi ve ödemenin garantisi.

  2. Güçlü Lojistikçi: Malın zamanında ve sağlam taşınması.

  3. Uzman Gümrük Müşaviri: Yasalara uyum, hız ve maliyet avantajı.

Mevzuatın sürekli değiştiği bu dünyada, profesyonel bir gümrük danışmanlığı, sizi görünmez kazalardan koruyan emniyet kemerinizdir.